کلاس بندی اتاق تمیز یا طبقه بندی کلین روم چیست؟

اتاق تمیز یک محیط کنترل‌شده است که برای تولید محصولات و قطعات حساس استفاده می‌شود. اتاق تمیز دارای درجه خلوص بالایی است و از ورود آلودگی به محیط جلوگیری می‌شود. درجه خلوص اتاق تمیز بر اساس تعداد ذرات معلق در واحد حجم هوا تعریف می‌شود. ذرات معلق می‌توانند شامل گرد و غبار، میکروب‌ها، ویروس‌ها، و سایر مواد آلوده‌کننده باشند.

انواع کلاس بندی اتاق تمیز

اتاق تمیز بر اساس استاندارد ISO 14644-1 به 9 کلاس تقسیم می‌شود:

کلاس‌های بالاتر نشان‌دهنده درجه خلوص بالاتر هستند. به عنوان مثال، اتاق تمیز کلاس ISO 1 دارای بالاترین درجه خلوص است و اتاق تمیز کلاس ISO 8 دارای پایین‌ترین درجه خلوص است. کلاس اتاق تمیز باید با توجه به نیازهای خاص فرآیند تولید تعیین شود. به عنوان مثال، اتاق تمیز مورد استفاده برای تولید داروها باید درجه خلوص بالاتری نسبت به کلین روم مورد استفاده برای تولید قطعات الکترونیکی داشته باشد.

اتاق تمیز کلاس 1

اتاق تمیز کلاس 1 دارای بالاترین درجه خلوص است و تعداد ذرات معلق در واحد حجم هوا در آن بین 0 تا 10 ذره با قطر 0.5 میکرومتر یا بزرگتر است. این اتاق‌ها برای تولید محصولات و قطعات بسیار حساس مانند داروها، تجهیزات پزشکی، و قطعات الکترونیکی استفاده می‌شوند.

در اتاق تمیز کلاس 1، از سیستم‌های کنترل تهویه و فیلتراسیون پیشرفته‌ای استفاده می‌شود تا از ورود آلودگی به محیط جلوگیری شود. همچنین، کارکنان اتاق تمیز باید از لباس‌ها و تجهیزات مخصوصی استفاده کنند تا از انتشار آلودگی توسط آنها جلوگیری شود.

اتاق تمیز کلاس 100

اتاق تمیز کلاس 100 یک محیط کنترل‌شده است که دارای درجه خلوص بسیار بالایی است. در این اتاق‌ها، تعداد ذرات معلق با قطر 0.5 میکرومتر یا بزرگتر در هر فوت مکعب حداکثر 10 عدد است. اتاق تمیز کلاس 100 برای تولید محصولات و قطعات بسیار حساس مانند داروها، محصولات پزشکی، و تجهیزات الکترونیکی استفاده می‌شود.

بیشتر بخوانید | ولیدیشن اتاق تمیز

اتاق تمیز کلاس 1000

اتاق تمیز کلاس 1000 دارای درجه خلوص بسیار بالایی است و تعداد ذرات معلق در واحد حجم هوا در آن حداکثر 1000 عدد است. این اتاق‌ها برای تولید محصولات و قطعات بسیار حساس مانند داروها، قطعات الکترونیکی و تجهیزات پزشکی استفاده می‌شوند.

در اتاق تمیز کلاس 1000 از سیستم‌های تهویه و فیلتراسیون پیشرفته استفاده می‌شود تا از ورود آلودگی به محیط جلوگیری شود. همچنین، کارکنان و تجهیزاتی که وارد این اتاق می‌شوند باید از طریق روش‌های کنترل آلودگی، از انتشار ذرات معلق در محیط جلوگیری کنند.

اتاق تمیز کلاس 10000

اتاق تمیز کلاس 10000 دارای درجه خلوص بالایی است و تعداد ذرات معلق در واحد حجم هوا در آن حداکثر 10000 ذره با قطر 0.5 میکرومتر یا بزرگتر است. این اتاق‌ها برای کاربردهایی مانند مونتاژ ابزارهای دقیق، آزمایش تجهیزات الکترونیکی و تولید محصولات دارویی استفاده می‌شوند.

اتاق تمیز کلاس 100000

اتاق تمیز کلاس 100000 دارای بالاترین درجه خلوص از بین کلاس‌های اتاق تمیز است. در این اتاق‌ها، تعداد ذرات معلق با قطر 0.5 میکرومتر یا بزرگتر در هر فوت مکعب نباید از 100000 عدد تجاوز کند. اتاق تمیز کلاس 100000 برای تولید محصولات و قطعات بسیار حساس مانند داروها، تجهیزات پزشکی، و قطعات الکترونیکی استفاده می‌شود.

عوامل موثر بر درجه خلوص اتاق تمیز

درجه خلوص اتاق تمیز تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار دارد، از جمله:

• طراحی و ساخت اتاق تمیز: طراحی و ساخت اتاق تمیز باید به گونه‌ای باشد که از ورود آلودگی به محیط جلوگیری شود.
• سیستم‌های کنترل تهویه و فیلتراسیون: سیستم‌های کنترل تهویه و فیلتراسیون باید به گونه‌ای طراحی و اجرا شوند که از ورود آلودگی به محیط جلوگیری کنند.
• روش‌های کنترل آلودگی: روش‌های کنترل آلودگی مانند کنترل ورود و خروج افراد و تجهیزات باید به گونه‌ای اجرا شوند که از انتشار آلودگی در محیط جلوگیری کنند.

کنترل درجه خلوص اتاق تمیز

درجه خلوص اتاق تمیز باید به طور منظم کنترل شود تا از حفظ سطح خلوص مورد نیاز اطمینان حاصل شود. برای کنترل درجه خلوص اتاق تمیز، از روش‌های مختلفی استفاده می‌شود، از جمله:

• اندازه‌گیری تعداد ذرات معلق در واحد حجم هوا: این روش رایج‌ترین روش برای کنترل درجه خلوص اتاق تمیز است.
• اندازه‌گیری تعداد میکروب‌ها و ویروس‌ها در واحد حجم هوا: این روش برای اتاق تمیزهایی که برای تولید محصولات حساس به میکروب‌ها و ویروس‌ها استفاده می‌شوند، استفاده می‌شود.
• اندازه‌گیری تعداد ذرات معلق در سطح تجهیزات و سطوح محیط: این روش برای شناسایی مناطقی که ممکن است آلودگی در آنها تجمع یافته باشد، استفاده می‌شود.

با کنترل منظم درجه خلوص اتاق تمیز، می‌توان از کاهش کیفیت محصولات و قطعات تولید شده در این اتاق‌ها جلوگیری کرد.

کلاس بندی اتاق تمیز به چه عواملی بستگی دارد

کلاس بندی اتاق تمیز به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:

• نوع محصول یا قطعه تولید شده: محصولات و قطعات مختلف نیازهای متفاوتی به درجه خلوص دارند. به عنوان مثال، داروها و تجهیزات پزشکی نیاز به درجه خلوص بسیار بالاتری نسبت به قطعات الکترونیکی دارند.
• فرآیند تولید: فرآیندهای تولید مختلف نیازهای متفاوتی به درجه خلوص دارند. به عنوان مثال، فرآیندهای حساس به میکروب نیاز به درجه خلوص بالاتری نسبت به فرآیندهای غیر حساس به میکروب دارند.
• هزینه: هرچه درجه خلوص اتاق تمیز بالاتر باشد، هزینه ساخت و نگهداری آن نیز بیشتر می‌شود.

بیشتر بخوانید | اتاق تمیز سافت وال و اتاق تمیز پرتابل

در نهایت، کلاس اتاق تمیز باید با توجه به نیازهای خاص فرآیند تولید تعیین شود.

مراحل کلاس بندی اتاق تمیز

کلاس بندی اتاق تمیز یک فرآیند چند مرحله‌ای است که شامل موارد زیر است:

• تعیین نیازهای فرآیند تولید: اولین مرحله، تعیین نیازهای فرآیند تولید است. این نیازها شامل نوع محصول یا قطعه تولید شده، فرآیند تولید، و حساسیت محصول یا قطعه به آلودگی است.
• انتخاب استاندارد کلاس بندی: استانداردهای مختلفی برای کلاس بندی اتاق تمیز وجود دارد. استاندارد ISO 14644-1 یکی از رایج‌ترین استانداردها است. این استاندارد اتاق تمیز را بر اساس تعداد ذرات معلق در واحد حجم هوا طبقه‌بندی می‌کند.
• انجام اندازه‌گیری‌های لازم: پس از انتخاب استاندارد کلاس بندی، باید اندازه‌گیری‌های لازم برای تعیین کلاس اتاق تمیز انجام شود. این اندازه‌گیری‌ها معمولاً توسط یک شرکت معتبر انجام می‌شود.
• تعیین کلاس اتاق تمیز: پس از انجام اندازه‌گیری‌ها، کلاس اتاق تمیز تعیین می‌شود. کلاس اتاق تمیز باید با نیازهای فرآیند تولید مطابقت داشته باشد.

بیشتر بخوانید | طراحی اتاق تمیز

نکات مهم در کلاس بندی اتاق تمیز:

• کلاس اتاق تمیز باید با نیازهای فرآیند تولید مطابقت داشته باشد.
• اندازه‌گیری‌های لازم باید توسط یک شرکت معتبر انجام شود.
• کلاس اتاق تمیز باید به طور منظم کنترل شود تا از حفظ سطح خلوص مورد نیاز اطمینان حاصل شود.

کلاس بندی اتاق تمیز یک فرآیند مهم است که برای اطمینان از کیفیت محصولات و قطعات تولید شده در این اتاق‌ها ضروری است.